Šta su refrakcione anomalije?
Refrakcione anomalije su uobičajeni poremećaji oka koji utiču na sposobnost jasnog vida. Nastaju kada oko ne može da fokusira slike iz spoljašnjeg sveta na mrežnjaču koja se nalazi na zadnjem delu oka. Oblik oka i/ili rožnjače određuje koliko dobro oko može fokusirati svetlost. Kada oblik nije optimalan, nastaju abnormalnosti refrakcije.
Postoje četiri glavna tipa refrakcione greške:
- Hipermetropija (Dalekovidost)
- Miopija (Kratkovidost)
- Astigmatizam
- Prezbiopija
Mogu da prouzrokuju različite simptome, kao što su zamagljen vid, dvostruki vid, glavobolje i naprezanje očiju. Ovi simptomi mogu ometati svakodnevne aktivnosti i kvalitetan zivot.
Refrakcione anomalije su veoma česte i pogađaju milione ljudi širom sveta. Prema podacima Svetske zdravstvene organizacije (SZO), 153 miliona ljudi živi sa oštećenjem vida zbog nekorigovanih grešaka. Ova brojka ne uključuje ljude sa nekorigovanom prezbiopijom.
Hipermetropija ili dalekovidost
Oko je nešto manje nego što je to normalno (24mm). Pa da bi se žiža, odnosno fokus stvorio na retini neophodno je da pacijent nosi sabirna (+) stakla/sočiva. Kod dece česte glavobolje, naročito pri učenju, radu na blizinu, mogu biti uzrokovane dalekovidošću, te je u takvim slučajevima pregled oftalmologa prvi koji treba da se obavi. Važno je da deca koja su dalekovida nose naočare sve vreme, kako bi štedeli mehanizam akomodacije i koristili ga samo za gledanje na blizinu.
Miopija ili kratkovidost
Je refrakciona anomalija kod koje se zraci seku u žižu koja je ispred mrežnjače (žute mrlje). Najčešći uzrok je povećana dužina oka (akcijalna miopija),a retko može biti pojačano prelamanje. Kratkovidi i bez naočara vide na blizinu (odatle i naziv), ali ne i na daljinu. Progresivna, velika kratkovidost ipak stvara promene na očima koje se moraju pratiti, degenerativne promene na retini, jer je moguće da nastane ruptura u mrežnjači i jedno od najtežih oboljenja oka, ablacija retine. Ako se na vreme, dakle pregledima na široku zenicu na 6 meseci, otkriju male rupture retine, pomoću lasera je moguće zaustaviti proces.
Astigmatizam
Astigmatizam je vrsta refrakcione greške zbog rotacione asimetrije u refraktivnoj moći oka. Ovo dovodi do izobličenog ili zamućenog vida na bilo kojoj udaljenosti. Astigmatizam se javlja kada ili prednja površina oka (režnjača) ili sočivo unutar oka imaju neusklađene krivine. Umesto da ima jednu krivinu kao okrugla lopta, površina je u obliku jajeta. Ovo prouzrokuje da se svetlosni zraci drugačije savijaju i ne poklapaju na mrežnjači. Astigmatizam se može dijagnostikovati pregledom oka, a korigovati naočarima, toričnim sočivima ili operacijom.
Prezbiopija
Prezbiopija je pojava da se za vid na blizinu (25-30cm), a nakon 45. godine potrebno prepisivanje plus naočara. To je posledica smanjenja obima akomodacije, jačine akomodacije izražene u dioptrijama. Akomodacija je sposobnost oka da podjednako jasno vidi predmete na različitim udaljenostima od oka. U osnovi je za nju odgovoran cilijarni mišić (nalazi se u cilijarnom telu) čijom kontrakcijom dolazi do povećanja zakrivljenosti sočiva i jačeg prelamanja. Akomodacija vremenom slabi i dok dete od 10 godina ima oko 12 dioptrija akomodacije (može videti jasno i na 7cm od oka), osoba od 45 godina ima manje od 4 dioptrije akomodacije i ne može jasno da vidi na razdaljini za čitanje. Širina akomodacije je rastijanje između najdalje i najbliže tačke jasnog vida, a kako ova druga zavisi od stepena akomodacije jasno je da se sa godinama ona udaljava od oka.
